Wanneer ik grote effecten waarneem ga ik er vanuit dat er belangrijke oorzaken waren.
(Goethe aan Eckermann, 21 – 10 – 1823.)
Karl May is de schepper geweest van Winnetou en Old Shatterhand, van Hadschi Halef Omar en van vele andere figuren, die sedert onze jeugd in onze fantasie een plaatsje vinden. Karl May heeft echter ook andere boeken geschreven, boeken die gecamoufleerd waren in een Oriëntaals of Amerikaans jasje. Onder dit jasje verborgen zich de uitingen van zijn psyche en de beschrijving van zijn gecompliceerde leven.
Dit leven, dat jarenlang door legenden werd getekend, is ten langen leste in beslissende mate helder belicht geworden. Hiermede gelijke tred houdend hebben wij geleerd zijn boeken niet alleen te zien als avontuurlijke vertelsels, maar ook met hun dubbele bodem rekening te houden zodat de daarin versleutelde diepere bedoelingen aan het licht komen. Het arbeidsterrein van de Karl May Gesellschaft is het belichten van het wisselspel tussen werk en leven van de schrijver, van interpretatie en data-onderzoek, maar ook het ter beschikking stellen van nauwelijks toegankelijke literatuur.
Wij weten tegenwoordig wie achter de oriëntaalse namen in de roman „Naar het land van den Zilveren Leeuw“ verschuilt zitten, wat nu precies de historische en geografische achtergrond van zijn werken is, hoe het gesteld was met de bronnen waaruit hij putte, welke diepere lagen van zijn persoonlijkheid schuil gingen in zijn romanfiguren en hoe deze in hun handelingen zijn levensloop weerspiegelden. In zijn „Dorfsgeschichten“ vinden wij zijn „Heimat“, zijn land van herkomst terug, in zijn helden en schurken herkennen we de „up and downs“ van zijn levensloop. Wij weten nu ook meer over de krachtsinspanningen die hij moest verrichten om zich, na zijn tuchthuisperiode, in het normale leven staande te houden. Hoe hij na al deze misère uitgroeide van onbenullig redacteurtje van colportagetijdschriften tot begenadigd auteur. Tot op het hoogtepunt van zijn roem, bij het begin van de 19e eeuw, hij en zijn oeuvre bijna ten gronde werden gericht door een lastercampagne in de dagbladpers.
Toen in 1969 de Karl May Gesellschaft werd opgericht gold Karl May veelal, zowel bij het grote publiek als in wetenschappelijke kringen, als iemand met een twijfelachtige achtergrond, die als jeugdschrijver echter niet veel kwaad kon. Alleen al de enorme mate van zijn populariteit (Duitse totaaloplage 80.000.000 exemplaren in 1969), drukte hem in de hoek van de oppervlakkige veelschrijver.
De Karl May Gesellschaft, tegenwoordig met bijna 2000 leden uit meer dan twintig landen, een van de grootste literaire verenigingen in Duitsland, heeft een wezenlijk aandeel gehad in de ontdekking van de werkelijke auteur Karl May. Doch zij beperkt haar activiteiten niet tot wetenschappelijk onderzoek maar is evenzeer een vereniging van al diegenen die gefascineerd zijn door het oeuvre van Karl May en die wat meer over de fantast uit Saksen te weten willen komen zonder nu direct zelf in de pen te klimmen. De Karl May Gesellschaft is een ontmoetingsplaats voor Germanisten, juristen, huisvrouwen, kooplieden, schrijvers en scholieren. Maar altijd zijn het mensen die plezier vinden in het werk van hun auteur en dit plezier, en hun nieuwsgierigheid, met gelijkgestemden willen delen. Karl May is geen schrijver die zijn lezers onberoerd laat! De Karl May Gesellschaft appelleert niet aan de onverschilligen, maar zij wil ook geen cultus creëeren die leidt tot een soort overdreven verering.
Er is niets op tegen dat Karl May als inspiratiebron wordt gezien voor open lucht voorstellingen of dat zijn naam wordt gebruikt voor indianen-spelen, maar de Karl May Gesellschaft gaat het er meer om, vrij van vooroordeel, aande ene kant bezig te zijn met Karl May op een nuchtere, solide en wetenschappelijke manier, terwijl aan de andere kant de liefhebber en amateur aan zijn trekken komt. Hierbij dienen kritische zin en engagement ten opzichte van de weverszoon uit Saksen, die voor ons een andere wereld opende, hand in hand gaan. De Karl May Gesellschaft heeft in de eerste decennia van haar bestaan een omvangrijk „reprint“ programma ontwikkeld en daarnaast een veelzijdig forum opgericht voor publicaties van uiteenlopende aspecten betreffende Karl May, variërend van zijn biografie tot en met de interpretatie van zijn werkmethodes.Het is voor een zeer belangrijke deel de verdienste van de Karl May Gesellschaft en haar leden, dat er inmiddels een aanzienlijke hoeveelheid secundaire literatuur is verschenen over Karl May en zijn werk. De Karl May Gesellschaft is er blij mee, dat haar werk en de omvang van haar ledental en daardoor het aantal geïnteresseerden, ook andere uitgevers ertoe heeft aangezet oude originele May-teksten en facsimile-uitgaven op de markt te brengen. Leden van de Karl May Gesellschaft hebben meegewerkt aan het „Karl May Handbuch“ van de Kröner Verlag en aan de „Karl May-Figurenlexicon“ van de Igel Verlag en aan meerdere publicaties over Karl May van diverse uitgevers.
Om de twee jaar vind er een bijeenkomst plaats, steeds op verschillende plaatsen, van de leden, elke vier jaar kiest de ledenbijeenkomst, conform de statuten, een nieuw bestuur. Het spreekt vanzelf, dat alle arbeid die voor de Karl May Gesellschaft wordt verricht, inclusief de bestuurswerkzaamheden, con amore geschied. Alle financiële bijdragen van de leden, giften en andere inkomsten van de Gesellschaft komen uitsluitend de literaire arbeid ten goede.